सह सुपा

Sanskrit

2. सह सुपा

पदच्छेदः - सह, सुपा इति।

अनुवृत्तिः - समर्थः पदविधिः इत्यतः समर्थपदमनुवर्तते। प्राक्कडारात्समासः इत्यतः समासपदमनुवर्तते।

सूत्रविचारः - वस्तुतः सह सुपा इत्येव यदि सूत्रं स्यात् तर्हि सुबामन्त्रिते पराङ्गवत्स्वरे इत्यतः अनुवर्त्यमानेन सुप् पदेन सह अस्य अन्वये कृते सुबन्तेन सह सुबन्तं समस्यते। तथा सति राजपुरुष इत्यादौ एव समासः स्यात्। पर्यभूषत्, अनुव्यचलत् इत्यादौ समासः न स्यात्। अतः योगो विभज्यते। सह इति योगः। योगविभागस्तु इष्टसिद्ध्यर्थम्। तथा च सह इत्येकं सूत्रम्। तस्मिन् सूत्रे सुबामन्त्रिते पराङ्गवत्स्वरे इत्यतः सुप् इति पदमनुवर्तते। किञ्च समर्थः पदविधिः इत्यतः समर्थपदमनुवर्तते। तच्च तृतीयान्तेन विपरिणमते। तथा च सूत्रार्थः - सुबन्तं समर्थेन सह समस्यते इति। तथा च समर्थशब्दः संबन्धपरकः इति ज्ञातपूर्वमेव। अतश्च पर्यभूषत् इत्यादौ दोषः न स्यात्।

            द्वितीयं च सूत्रं सुपा इति। तत्र च पूर्ववत् सुबामन्त्रिते इति सूत्रात् सुप् इति पदमनुवर्तते। प्राक्कडारात् समासः इत्यतः समास इति अधिक्रियते। अतश्च सूत्रार्थः सुबन्तेन सह सुबन्तं समस्यते इति। तथा तेन सूत्रेण राजपुरुष इत्यादौ समासः जायते।